Blaise Pascal

Dr Blaise Pascal (* 19. Juni 1623 z Clermont-Ferrand; † 19. August 1662 z Baris) isch e französische Mathematiker, Physiker, Literat und katholische Philosoph gsi.

Er het en Abhandlig über d Cheigelschnitt gschriibe, won er din dr Satz vom Pascalsche Sächsegg entwigglet. Er het an ere Rächemaschine gschafft, 1647 s Gsetz vo de kommunizierende Röhre entdeggt und dr Luftdruck. Er het sich mit Zykloid abgee, dr Kombinationslehr und dr Wohrschiinligkeitsrächnig. 1654 het er sich under em Iifluss vo de Janseniste ins Chloster Port-Royal zruggzooge. Er het sich uf dr Site vo de Janseniste in deren ihrem Striit mit de Jesuite engagiert. Siini satirische Polemike si under em Ditel «Provinciales, ou Lettres de Louis de Montalte à un provincial de ses amis et aux R. R. PP. Jésuites sur la morale et la politique de ces pères» (as «Lettres Provinciales» bekannt, uf Dütsch «Provinzler[briefe], oder Briefe von L. de M. an einen befreundeten Provinzler sowie an die Jesuiten über die Moral und die Politik dieser Patres») und hai groosses Ufsehe erregt. Siini «Pensées» het er nie ferdig gschriibe und si si noch siim Dod vo de Janseniste as Pensées sur la religion et autres sujets (dütsch «Gedanken über die Religion und andere Themen») veröffentligt worde.

Scho zu siiner Zit hai d Lüt dr Glauben und s Wüsse drennt. Dr Pascal het in siim Läbe und Wärk s Brinzip vo dr Einheit vo allem Sii verdräte. Für ihn het d Beschäftigung mit naturwüsseschaftlige Broblem und au mit philosophische und theologische Frooge kei Widerspruch bedütet; alles het ihm ghulfe siini Kenntniss z verdiefe. Si Wohrnähmig vo dr «intelligence/raison du coeur», ass dr Verstand und s Härz zsämme d Grundlag für s menschlige Erkenne siige, wird vo siine Aahänger as visionär aagluegt.